Việt Nam đầu tư khoa học, công nghệ quá ít để “hóa rồng, hóa hổ” – Tin Công Nghệ

Tiềm lực khoa học, công nghệ Việt Nam

Tính đến hết năm 2019, toàn nước hiện có hơn 185.000 người hoạt động trong ngành nghiên cứu, khoa học và phát triển công nghệ.

Trong đó, cho dù là 33.000 người đang hoạt động tại các tổ chức nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, 96.400 người làm việc ở các cơ sở giáo dục đại học, cao đẳng, 28.300 người làm trong những tổ chức ngoài nhà nước, doanh nghiệp. Số còn lại làm trong số tổ chức dịch vụ khoa học công nghệ và bộ phận hành chính, cửa hàng sự nghiệp. 

Kỹ sư làm việc trong công xưởng sản xuất smartphone Make in Vietnam. (Ảnh: Trọng Đạt)

Với lĩnh vực nghiên cứu, khoa học và phát triển công nghệ, toàn nước có 22.600 tiến sĩ, hơn 63.000 thạc sĩ và hơn 64.000 người có trình độ đại học, cao đẳng. 

Tổng số cán bộ nghiên cứu toàn thời gian quy đổi theo FTE (Full Time Equivalent) của Việt Nam năm 2019 là 73.000 người. Bình quân số cán bộ nghiên cứu toàn thời gian trên tổng dân số của Việt Nam là 1,27/1.000 lao động.

Mức này khá thấp khi tỷ lệ hiện là 8,8 ở các nước EU, 9,2 ở Mỹ, 5,6 ở Nga, 2,3 ở Trung Quốc, 9,9 ở Nhật, 14,6 ở Hàn Quốc. Tại khu vực Đông Nam Á, tỷ suất này là 10,6 ở Singapore, 4,5 ở Malaysia, 2,4 ở Thái Lan và ở Indonesia là 0,4. 

Việt Nam đầu tư quá ít cho khoa học, công nghệ

Số liệu cập nhật thường niên của Bộ Khoa học và Công nghệ cho thấy, ngân sách đầu tư cho hoạt động khoa học, công nghệ tại Việt Nam ở vào khoảng 2% tổng chi hằng năm, xấp xỉ 0,5% tổng GDP. Trong đó, chi phí cho hoạt động sự nghiệp thường chiếm gần 60% và 40% cho chi phí đầu tư phát triển.

Thực tế, tổng chi cho nghiên cứu và phát triển khoa học công nghệ tại Việt Nam năm 2019 là hơn 32.000 tỷ đồng. Trong đó, hơn 7.000 tỷ tới từ ngân sách Trung ương, 2.100 tỷ từ ngân sách địa phương và khoảng 23.000 tỷ từ nguồn vốn ngoài nhà nước. 

Năm 2019, bình quân chi quốc gia cho mỗi cán bộ nghiên cứu tại Việt Nam là 28.635 USD theo PPP. Bình quân chi cho từng cán bộ nghiên cứu toàn thời gian FTE là 58.880 USD theo PPP. 

So với những nước trên thế giới, mức chi bình quân cho cán bộ nghiên cứu của Việt Nam còn thấp, chỉ đứng vị trí thứ 5 trong ASEAN.

Tỷ lệ chi cho nghiên cứu phát triển trên tổng giá trị mặt hàng quốc nội (GDP) của các nước trên thế giới. Số liệu năm 2014 để trong ngoặc, số liệu ngoài ngoặc của năm 2018. (Nguồn: UNESCO)

Theo Báo cáo Khoa học năm 2021 (Science Report 2021) của UNESCO, tỷ suất phần trăm đầu tư cho nghiên cứu khoa học công nghệ trên tổng giá trị sản phẩm quốc nội (GDP) bình quân toàn toàn cầu hiện là 1,79% (năm 2018).

Tỷ lệ phần trăm đầu tư cho nghiên cứu khoa học công nghệ của Việt Nam (0,5% GDP) hiện chưa bằng 1/3 mức trung bình của thế giới. Số liệu của Việt Nam cũng thấp hơn chỉ số trung bình của khu vực Đông Á và Đông Nam Á (vốn chiếm 2,13% GDP).

Trong khi đó, ở các quốc gia phát triển, tỷ lệ này là 2,84% GDP tại Mỹ, 3,09% GDP tại Đức, 3,26% GDP tại Nhật Bản, 4,53% GDP tại Hàn Quốc và 2,19% GDP tại Trung Quốc.

Tỷ lệ chi cho nghiên cứu phát triển trên tổng giá trị sản phẩm quốc nội (GDP) của các nước ASEAN. Số liệu: UNESCO

Nhìn chung, tỷ lệ đầu tư cho khoa học công nghệ tại các nước cũng tỷ suất thuận với tiềm lực và địa vị của quốc gia đó trên thế giới.

Mức độ đầu tư quá ít cho khoa học công nghệ của Việt Nam phản ánh đậm đường nét ở đầu ra khi con số ấn phẩm khoa học công nghệ và số bằng sáng chế của Việt Nam luôn ở mức thấp so với những nước trong khu vực.

Cụ thể, trong năm 2019, tổng cộng ấn phẩm khoa học về công nghệ thuộc danh mục Scopus của Việt Nam là 2.328 ấn phẩm. Cùng thời kỳ, con số ấn phẩm về công nghệ của Thái Lan là 3.030, của Singapore là 4.307, của Indonesia là 9.195 và của Malaysia là 9.912 ấn phẩm.

Xét theo số lượng ấn phẩm khoa học công nghệ trên 1 triệu dân, tỷ suất ở Việt Nam năm 2019 là 113 ấn phẩm/triệu dân. Con số này chỉ bằng một nửa so với Thái Lan (247 ấn phẩm/triệu dân), bằng 1/8 so với Malaysia (944 ấn phẩm/triệu dân), bằng 1/9 Brunei (1.041 ấn phẩm/triệu dân) và bằng 1/30 nếu so với Singapore (3.349 ấn phẩm/triệu dân).

Số lượng bằng sáng chế khi so sánh giữa các quốc gia Đông Nam Á trong giai đoạn 2015-2019.

Nếu xét tới số bằng sáng chế thuộc hệ thống IP5 (gồm các bộ phận sở hữu trí óc của Mỹ, Châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc), Việt Nam có tổng số 265 bằng sáng chế năm 2019, xếp thứ 5 khu vực Đông Nam Á.  

Cùng thời kỳ, Indonesia có 383 bằng sáng chế. Số liệu này ở Thái Lan là 480 bằng sáng chế, ở Malaysia là 1.098 bằng sáng chế và ở Singapore là 3.468 bằng sáng chế.

Nhìn vào những số lượng trên, có thể thấy để thay đổi thứ hạng quốc gia, Việt Nam phải đầu tư mạnh hơn nữa cho khoa học công nghệ. Trong đó, việc cần ngay là nâng tỷ lệ phần trăm đầu tư cho nghiên cứu khoa học công nghệ trên tổng giá trị sản phẩm quốc nội (GDP) và tăng số lượng cũng như mức chi cho các cán bộ nghiên cứu toàn thời gian.

Trọng Đạt

Khoa học, Công nghệ, Nghiên cứu, Bằng sáng chế, Việt Nam, Đầu tư nghiên cứu khoa học, Đầu tư nghiên cứu khoa học Việt Nam

Nội dung Việt Nam đầu tư khoa học, công nghệ quá ít để “hóa rồng, hóa hổ” – Tin Công Nghệ được tổng hợp sưu tầm biên tập bởi: napmucmayintannoi.com. Mọi ý kiến vui lòng gửi Liên Hệ cho napmucmayintannoi.com để điều chỉnh. napmucmayintannoi.com tks.