Chỉ số niềm tin: Báo chí tăng lên 6 điểm, mạng xã hội “đứng yên' – Tin Công Nghệ

Báo chí xây dựng niềm tin

Báo cáo thông tin số ấn bản thứ 10 năm 2021 đã được Viện Nghiên cứu báo chí Reuters công bố hôm 23/6. Dựa trên khảo sát trực tuyến 92.000 người đọc ở 46 thị trường khác nhau, Reuters đã cung cấp một ánh nhìn triển vọng về ngành xuất bản tin tức trong dịp dịch Covid-19.

Theo đó, niềm tin tưởng vào tin tức báo chí đã tăng 6 điểm so với năm 2020, với 44% tổng cộng người được hỏi đặt niềm tin tưởng vào báo chí. Trong đó, Phần Lan là nước có niềm tin cao nhất (44%) trong lúc Mỹ có niềm tin thấp nhất (29%) vào thông tin báo chí.

Niềm tin vào báo chí đã tăng trở lại so với thời điểm trước đại dịch Covid-19.

Báo cáo dài 164 trang và 192 trang slide cũng chỉ ra rằng, niềm tin tưởng vào tin tức từ tìm kiếm và mạng xã hội là không đổi, từ đấy cho thấy khoảng cách niềm tin với báo chí, nhất là nguồn báo chí chính thống và báo chí thu tiền phí đã tăng lên.

Tuy nhiên, Reuters cũng nhìn thấy một xu hướng không thể đảo ngược là báo in tiếp tục suy giảm do tác động của cách ly xã hội với ngành xuất bản. Đồng thời, người trẻ vẫn có khuynh hướng tìm kiếm tin tức trên mạng xã hội cao hơn các ngành truyền thống như TV hay báo giấy. 

Dữ liệu của Reuters cho thấy, tin tức chính thống thu hút sự chú trọng nhiều hơn hết Facebook và Twitter, nhưng vẫn kém so với nguồn tin phát tán bởi người nổi tiếng trên các nền tảng như TikTok, Snapchat hay Instagram.

Mạng xã hội như Facebook hay WhatsApp (thuộc sở hữu của Facebook) vẫn chính là chỗ phát tán tin giả nhiều nhất.

Đây cũng chính là lý do nguồn phát tán tin giả lây lan mạnh mẽ trên các nền tảng như WhatsApp hay Facebook. Báo cáo thấy rằng, tin giả có dấu hiệu tăng cao hơn trong năm 2021, trong đấy 54% người được hỏi nhìn thấy tin giả về Covid-19, 43% nhìn thấy tin giả về vấn đề chính trị, 29% nhìn thấy tin giả về người nổi tiếng, 20% nhìn thấy tin giả về biến đổi khí hậu.

Cơ hội cho báo chí thu phí?

Tỷ lệ trả tiền cho báo chí cũng có thể có khuynh hướng tăng nhẹ trong năm vừa qua dù vẫn còn ở mức thấp. Có 17% người tham gia khảo sát đã trả tiền cho tin tức báo chí trong năm qua, trong đấy tỷ suất ở Mỹ là 21%, Hà Lan là 17%, trung bình ở các nước Bắc Âu là 28% với Na Uy (45%) tiếp tục đi đầu theo sau là Thụy Điển (30%). 

Những nước phát triển của G7 như Pháp (11%), Đức (9%) và Vương quốc Anh (8%) lại có tỷ suất người đọc trả tiền thấp đến ngạc nhiên.

Trong khảo sát của mình, Reuters từng cảnh báo về việc các ông lớn thu phí sẽ giành hết thị phần của thị trường báo chí trả tiền (winner-takes-all). Nhưng báo cáo năm nay cho thấy, người đọc ở các nước giàu như Mỹ hay Na Uy có xu hướng trả thêm tiền cho 1 tờ báo thu tiền phí khác nữa.

Báo chí thu phí có xu hướng phát triển ở các nước phương Tây.

Báo cáo của Reuters cũng nhìn thấy sự khác biệt giữa văn hóa phương Đông và phương Tây. Trong khi độc giả phương Tây thích đọc tin trực diện từ báo chí chính thống, bạn đọc ở các nước châu Á như Ấn Độ, Indonesia, Hàn Quốc hay Thái Lan lại có khuynh hướng đọc báo tổng hợp trên các siêu ứng dụng kiểu như Naver hay Line.

Cuối cùng là ngành thông tin nghe đọc podcast lại đang sẵn có khuynh hướng phát triển chậm lại, bất chấp việc có nhiều nền tảng âm thanh đã được trình làng thời gian gần đây. Spotify hiện vẫn đang chiếm thị phần podcast qua mặt các ông lớn như Apple hay Google. Trong khi đó, YouTube cũng tranh thủ tìm kiếm được người sử dụng nhờ dạng video lai podcast.

Giải bài toán cho báo chí: Không chỉ là công việc của riêng ngành thông tin

Dù không có báo cáo riêng của thị trường Việt Nam, báo cáo của Reuters ở một số nước Đông Nam Á rất gần chúng ta như Singapore, Philippines, Indonesia, Thái Lan hay Malaysia cho thấy những kênh truyền hình hay phiên bản điện tử của báo giấy chính thống vẫn là nơi nắm giữ niềm tin cao nhất trong đại dịch Covid-19.

Điều này phản ánh khuynh hướng bạn đọc đã dần có thói quen kiểm tra lại tính xác thực của nguồn tin, dù mạng xã hội vẫn là chỗ chia sẻ phát tán thông tin chủ đạo. Đồng nghĩa rằng, các bộ phận báo chí hàng đầu ở các quốc gia nói trên sẽ được cơ hội giữ chân được bạn đọc trung thành, tiến tới thu phí như Singapore có 14% bạn đọc trả tiền cho báo điện tử, Indonesia là 19% và Malaysia là 16%.

Tuy nhiên, nếu nhìn rộng ra toàn châu Á, các nước phát triển như Hàn Quốc, Nhật Bản hay Singapore có tỷ lệ niềm tin tưởng vào tin tức báo chí cao bằng ở cả tin tức trên mạng xã hội và tin tức từ kiếm tìm cộng lại. Trong khi đó, ở các nước đang phát triển như Indonesia, Malaysia hay Philippines, chỉ số niềm tin ở báo chí chỉ nhỉnh hơn không đến 10% đối với riêng tin tức trên mạng xã hội hoặc từ công cụ tìm kiếm.

Từ đó cho thấy giải bài toán niềm tin báo chí nói chung và thu tiền phí báo chí kể riêng chính là giải bài toán kinh tế số, chuyển đổi số, dạy dỗ và nâng lên ý thức xã hội một cách toàn diện và sâu rộng chứ không những là công việc của riêng ngành tin tức báo chí.

Nhưng không những phải giải bài toán thu phí, các bộ phận báo chí nội cũng sẽ phải giải bài toán cạnh tranh với các hãng thông tấn ngoại. Đây là xu hướng đã xảy ra ở Thái Lan, Singapore hay Indonesia, nơi có những kênh truyền hình và báo điện tử thuộc nắm giữ của quốc tế như CNN, CNBC hay Yahoo.

Các hãng thông tấn nước ngoài với tiềm lực tài chính vững mạnh, hàng ngũ phóng viên hùng hậu có thể chính là đối thủ kế đến của các bộ phận báo chí Việt Nam, sau mạng xã hội và công cụ kiếm tìm tổng hợp thông tin đang phát triển hùng cường hiện nay.

Phương Nguyễn ( T heo Reuters )

báo chí, mạng xã hội

Nội dung Chỉ số niềm tin: Báo chí tăng lên 6 điểm, mạng xã hội “đứng yên' – Tin Công Nghệ được tổng hợp sưu tầm biên tập bởi: napmucmayintannoi.com. Mọi ý kiến vui lòng gửi Liên Hệ cho napmucmayintannoi.com để điều chỉnh. napmucmayintannoi.com tks.